به اقداماتی که در جهت سالم سازی محیط بیمارستان انجام می شود ، بهداشت محیط بیمارستان گفته می شود . این اقدامات برای این انجام می شوند که عوامل بیماری زای خارجی در این محیط امکان گسترش و شیوع پیدا نکنند . در این مقاله به موضوع بهداشت محيط بيمارستان و اهميت آن می پردازیم با ما همراه باشید .

بهداشت محیط در بیمارستان ها

به اقداماتی که در جهت سالم سازی محیط بیمارستان انجام می شود ، بهداشت محیط بیمارستان گفته می شود . این اقدامات برای این انجام می شوند که عوامل بیماری زای خارجی در این محیط امکان گسترش و شیوع پیدا نکنند . به بیان دیگر ، بهداشت محیط بیمارستان تمامی فعالیت هایی است که از انتقال عوامل بیماری زای محیط خارج به داخل بیمارستان و بر عکس جلوگیری می کند . پس لازم است عوامل محیطی همچون آب ، فاضلاب ، ‌پسماند ها ،‌ هوا ، غذا و … کنترل شوند . در نتیجه علاوه بر ایجاد محیطی سالم و بهداشتی ، ‌به ارتقاء سلامت بیماران هم کمک می شود .

دلیل اهمیت بهداشت محیط بیمارستان

بیمارستان ها مراکزی بسیار مهم و ضروری در تمامی جوامع می ‌باشند و نقش موثری در تداوم حیات و حفظ جان انسان‌ ها و بازگشت تدریجی تندرستی آن ها دارد . این مراکز همراه با تکامل علوم ، فنون و مهارت‌ های انسان ‌ها هر روز در حال پیشرفت هستند و همواره شاهد تغییرات و پیشرفت‌ های گسترده‌ای در تجهیزات بیمارستانی همچون :

• میز های بیمارستانی
• تجهیزات اتاق عمل
• تجهیزات لاپراسکوپی

و …هستیم . با وجود پیشرفت‌ های زیاد ، بهداشت محیط بیمارستان همچنان یک نکته مهم و قابل توجه می ‌باشد . چراکه در صورت توجه نکردن به موازین بهداشتی شاهد شیوع انواع عفونت‌های نازوکومیال (noso comial) خواهیم بود .

با توجه به نتایج تحقیقات انجام شده در آمریکا نزدیک به 5% افراد بستری شده در بیمارستان به عفونت ‌های بیمارستانی مبتلا می ‌شوند که این موضوع زمان بستری آن ها را ب طور متوسط بین 5 الی 7 روز افزایش می ‌دهد و نتیجه آن افزایش حدود 750دلار  هزینه ‌های درمان می‌باشد . در صورتی که با رعایت نکات بهداشتی و کنترل عفونت‌ ها فقط با 5% این مبلغ می ‌توان از رخ دادن چنین مشکلاتی برای بیماران جلوگیری کرد . اینجاست که ضروری و مهم بودن بهداشت محیط بیمارستان و کنترل عقونت‌های بیمارستانی مشخص می گردد .

.

روش‌ های از بین بردن میکروارگانیسم‌ ها

با استفاده از عوامل فیزیکی و شیمیایی مختلفی می توان میکروارگانیسم‌ ها را حذف کرد . برای انجام اینکار روش ‌های زیادی وجود دارد و هر کدام به طریقی با حذف این عوامل بهداشت محیط بیمارستان را به همراه دارند . بیمارستان‌ ها مرتبا برای سترون کردن مواد حساس به حرارت مانند وسایل جراحی ، ابزار و وسایل مربوط به معاینات داخلی بدن ، لوله ها و سوندهای پلی اتیلنی و لوازم تنفسی و بیهوشی نیازمند روش‌ های شیمیایی می ‌باشند . برخی از این مواد شیمیایی عبارتند از :

بیشتر بخوانید : انواع هود لامینار

• مواد گندزدا

از مواد شیمایی که میکروارگانیسم ‌های بیماری‌ زا را نابود می‌ کنند می توان به گندزداها اشاره کرد و اغلب در مورد فرم ‌های رویشی استفاده می‌ شوند . این مواد جهت استریل کردن سطوح استفاده می ‌شوند و نباید روی سطح بدن بریزند .

• مواد پاک کننده

از دیگر موارد شیمیایی که برای بهداشت محیط بیمارستان ‌ها استفاده می ‌شوند پاک کننده ‌ها هستند . پاک کننده ‌ها که به مواد موثر سطحی مشهورند ، پس از انحلال با آب ، سطح بین دو مایع را تغییر می ‌دهند و سبب پاکسازی می‌ شوند . یکی از قدیمی ‌ترین پاک‌ کننده ‌های موجود صابون می ‌باشد .

• ضد عفونی کننده‌ ها

مواد ضد عفونی کننده کاربرد زیادی در تامین بهداشت محیط بیمارستان دارند و از رشد و تکثیر میکروب‌ ها روی سطوح جلوگیری می کنند و در مواردی این مواد را از بین می برند . برخی از ضد عفونی کننده ‌ها عبارتند از :

• الکل
• نیترات نقره
• بتادین قهوه ای و سبز
• ساولن

بیشتر بخوانید : سکوبندی آزمایشگاهی

خصوصیات ضد عفونی کننده عالی برای بهداشت محیط بیمارستان

بر روی تمام میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا ( باکتری، ویروس و قارچ و …) موثر باشد .

در مدت زمان کوتاهی اثر کند .

برای نسوج بدن سمی و محرک نباشد .

دارای قدرت نفوذ کافی باشد .

در برابر هوا ، نور یا حرارت فاسد نشده و تغییر ماهیت ندهد .

عدم آسیب به پارچه و وسایل پزشکی .

نداشتن بوی زننده و اینکه بعد از مصرف ایجاد رنگ نکند .

محلول در آب بوده و به سادگی و به مقدار زیاد قابل تهیه باشد .

ارزان بوده و به آسانی قابل حمل باشد .

برطرف کردن آلودگی محیط مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان ‌ها

در این بخش روش ‌های حذف آلودگی‌ ها و ایجاد بهداشت محیط بیمارستان را بیان می ‌کنیم :

• تمیز کردن کف زمین بیمارستان

2 ساعت پس از پاک کردن زمان با استفاده از ماده گندزدا یا بدون ماده گندزدا ، مجددا زمین با مواد باکتریال مشابه قبل از پاک کردن آلوده خواهد شد . پس میزان عفونت‌ ها تحت تاثیر ماده گندزدا قرار نگرفته و استفاده از پاک کننده به تنهایی کافی نخواهد بود .

• پاک کردن زمین بدون استفاده از دترجنت‌ها

جهت بهداشت محیط بیمارستان ‌ها اللخصوص در محل تهیه غذا و ارائه خدمات به بیماران و همچنین اتاق درمان و مراقبت بیماران به هیچ عنوان نباید از جارو دستی جهت تمیز کردن کف استفاده شود و گزینه مناسب استفاده از جاروی برقی یا زمین شوی جاذب گرد و غبار می ‌باشد .

بیشتر بخوانید : تخت سه شکن برقی

طریقه پاک کردن زمین با استفاده از مواد پاک کننده

به منظور لکه ‌گیری و جرم‌ گیری کف می‌ توان از ماده دترجنت استفاده کرد . همچنین توالت‌ ها و سایر بخش‌ های مرطوب باید حداقل روزی یکبار به وسیله ی پاک کننده ‌ها شسته شوند تا بهداشت محیط بیمارستان به مقدار مناسبی حفظ گردد . پس از اتمام کار زمین شوی و … باید پاک و تمیز شده در محل مناسب تخلیه و خشک شوند . سطل‌ ها هم باید آبکشی شده و به صورت وارونه نگهداری شوند .

چند توصیه مهم به منظور بهداشت محیط بیمارستان

دستکش و در صورتی که لازم باشد سایر محافظ ها پوشیده شود .

ابتدا خون و مواد آلوده با حوله یک بار مصرف جمع آوری و پاک شود .

محل آلوده با آب و دترجنت ( صابون ) شسته شود .

جهت گندزدایی محل‌ های آلوده از محلول هیپوکلریت سدیم (آب ژاول خانگی ، وایتکس) استفاده گردد .

سخن پایانی

رعایت بهداشت محيط بيمارستان از اهمیت زیادی برخوردار است و لازم است تا با رعایت نکاتی که در این مقاله به آن اشاره کردیم به نحو احسنت انجام شود .